Sevgili Görkem Çetin, 2004 yılı sonunda turk.internet.com için hazırladığı Linux ve Açık Yazılım’da 2004 Değerlendirmesi başlıklı yazısını nostalji babından paylaşmış bizlerle. Pardus Çalışan CD’nin hemen arefesinde yayımlanan yazıda 2005 radar ekranında Pardus’un görünmemesi üzücü tabii, ama ben başka birşey anlatacağım: turk.internet.com bu yılki CEO Dosyası için benden de bir yazı istedi, ben de özgür yazılım ve Pardus için 2007 nasıl geçti ve 2008’den neler bekliyoruz minvalde birşeyler kaleme aldım. Yazı henüz yayınlanmadı, belki de yayınlanmaz 😦 Ben de, her zaman olduğu gibi, buradan paylaşmak istedim. Huzurlarınızda:

Pardus projesi oldukça genç bir proje ve oluşum. Bu nedenle her yıl bize ayrı
bir heyecan veriyor ve büyük değişiklerle geliyor: 2005 yılı, o zamanlar
Uludağ adını verdiğimiz, projemizin kavram düzeyinden gerçekleşme düzeyine
geçmesine tanıklık etti. 2005 başlarında Pardus Çalışan CD’yi yayımladık.
Küçük, fakat çok yetenekli bir ekip ve az sayıda katkıcı ile tüm gücümüzü
kurulan sürümümüzü geliştirmeye verdik. 2006 yılı ise Pardus 1.0’ı getirdi.
Bu aşamada Pardus teknolojileri adını verdiğimiz PiSi, Çomar gibi bileşenler
geliştirilmiş, temel masaüstü gereksinimlerini karşılayacak yazılımlar Pardus
için paketlenmişti. 2007 yılında sıra yeni ve çok daha üstün Pardus
2007’deydi. Bu süreç öncekilerine göre daha sıkıntılıydı; hayli yüklü
kodlarımızı çöpe atıp yeniden yazma yoluna girdik, ekipten ayrılanlar ve yeni
katılanlar oldu, sözün kısası umduğumuzdan çok daha uzun sürdü.

2007 yılı başlarken elimizde Pardus 2007 gibi gelişmiş bir ürün, Milli Savunma
Bakanlığı Asker Alma Dairesi’nin (ASAL) tüm birimlerinde Pardus kullanma
kararı gibi önemli bir proje ve sağlıklı bir şekilde büyüyen çekirdek ekip ve
gönüllü geliştirici camiası vardı. Geçtiğimiz yıl temelde bu güçlü yönlerimiz
üzerinde sürprizlerden ve büyük yön değişikliklerinden uzak bir gelişme ve
olgunlaşma politikası izledik. Üç aylık periyotlarda güncelleme sürümleri
çıkarmaya başladık (Anadolu’nun nesli tehlikedeki vahşi kedilerine ithaf
ettiğimiz Felis Chaus, Caracal Caracal ve Lynx Lynx). Ve nihayet ASAL
projesindeki yükümlülüklerimizi yerine getirirken ve diğer bazı potansiyel iş
ortaklarımızla çalışırken bizden beklenenleri ve taahhüt ettiklerimizi
yapmanın yanı sıra, özgür yazılım geliştirme modelinin hem çözüm
ortaklarımıza ve hem de kurumsal kullanıcılara sağlayacağı yararları en üst
düzeyde tutmaya çaba sarfettik. 2007 yılının sürprizi hiç
kuşkusuz aylık popüler bilgisayar dergilerinin dikkatini çekmemiz ve yıl
boyunca yarım milyonun üzerinde Pardus CD ve ISO görüntüsünün bu dergiler ile
kullanıcılara dağıtılması oldu. Genel bir değerlendirme ile 2007 yılından
beklediklerimizi bulduk ve bu da Pardus projesinin sürdürülebilirliği
açısından önemli bir gelişme.

Dünyada 2007’ye baktığımızda özgür yazılım açısından en önemli gelişme
satınalmaların hızlanması oldu. 2008 yılı başına sarkan MySQL AB’nin Sun
tarafından alınmasını da kapsarsak milyarlarca dolar değerinde ve çok önemli
özgür yazılım ürünlerinin ilişkili olduğu finansal hareketlerdi bunlar. Bu,
bir yandan özgür yazılımın gelecek için ne derece önemli ve anlamlı olduğunu,
diğer yandan da geleneksel bilişim şirketlerinin özgür yazılım iş modellerini
nasıl üst düzeyde değerlendirdiklerini göstermesi açısından önemli. Ayrıca
Linux ön-yüklü masaüstü ve dizüstü sistemlerinin yaygınlaşması da 2007’nin
sevindirici gelişmelerinden. Masaüstü ortamlarında Linux’un hakettiği
yaygınlaşmaya ulaşmasının önündeki temel engellerden biri kullanıcıya hazır
gelen sistemlerde başka işletim sistemlerinin ön-yüklü olması idi, bu durumun
önümüzdeki yıllarda değişeceğini şimdiden rahatlıkla söyleyebiliriz. 2007’de
gelişen ve 2008’de sonuçlanacak bir başka önemli olay da Office OpenXML
doküman formatı belirtiminin ISO standardizasyonu yolundaki ilk adımda
olumsuz yanıt alması oldu. Mevcut bir ISO standardı varken (ISO 26300, yani
Open Document Format – ODF) Microsoft’un kendi ofis setinde kullandığı
formatı bir uluslararası açık standart olarak tescil ettirmeye çalışması
çabaları şimdilik sonuçsuz kaldı. Son karar 2008 Şubat’ında verilecek.
Bilgiye özgürce erişebilmenin garantisi olan açık standartların önemini ne
kadar vurgulasak azdır.

2008 ile ilgili olarak neler söyleyebilirim? Öncelikle, Pardus 2008 için
çalışmalarımızın son hızla devam ettiğini belirteyim, her ne kadar aşikar
olsa da. Pardus 2008, yılın ilk yarısında yayımlanacak ve Pardus 2007’ye göre
özellikle kullanışılık ve donanım tanıma açısından önemli gelişmeler
barındıracak. Hemen ardından Pardus 2009 için çalışmalara başlayacağız. Bu
yıl başlarında yayımlanan yeni masaüstü ortamı KDE4’ün görsel güzellikleri
ile işlevsel ve kullanışlılık özelliklerini Pardus kullanıcılarına en kısa
zamanda ulaştırmayı hedefliyoruz. Bunun için bir yandan KDE4’ün kararlı
dağıtımlarda kullanılabilir bir sürümünün yayınlanmasını beklerken, diğer
yandan da tüm Pardus teknolojilerini bu yeni ortama geçirmeyi planlıyoruz.
Gerek Pardus 2008’in yıl içinde yayımlanacak olması, gerekse yıl sonunda KDE4
geçişinin tamamlanacağı yönündeki beklentimiz doğrultusunda, Pardus 2008 için
yalnızca iki güncelleme sürümü öngörüyoruz, yani Pardus 2008.1 ve 2008.2.
2008 yılı içerisinde Pardus ön-yüklü sistemlerin piyasaya çıkması ile ilgili
ciddi beklentilerimiz var, çalışmalarımız sürüyor.

Kurumsal alanda ASAL sisteminin kullanıma girmesi ile ilk büyük Pardus projesi
hayata geçmiş olacak. Bu gerek bizim için, gerekse ASAL örneğini incelemekte
olan diğer potansiyel kurumsal kullanıcılar için önemli bir aşama olacak.
ASAL projesinde, teknolojik açıdan tümüyle hakim olduğumuz PiSi, ÇOMAR, vb.
Pardus teknolojilerinin kullanıcı gereksinimlerine nasıl hızla ve büyük bir
esneklikle uyarlanabileceğini gösterdik. Bu, projenin başlangıç aşamasında
özgür yazılım geliştirme süreci ve özgün Pardus teknolojileri geliştirme
yönünde verdiğimiz kararlarının ne derece yerinde olduğunun bir sağlaması
oldu. Artık gerek Pardus ekibinden ve gerekse çözüm ortaklarımızdan hizmet ve
destek alacak kurumsal kullanıcıların alternatiflere göre daha hızlı, daha
esnek ve daha maliyet etkin çözümlere kavuşabileceklerini söylerken daha
güçlü bir dayanağımız var. Çözüm ortaklarından bahsederken 2008 yılında
birden çok alanda birden çok ortak ile çalışmaya başlayacağımızı da şimdiden
müjdeleyeyim. 2008 yılı “Pardus ekonomisi”nin temelinin atıldığı dönem
olacak.

2008 yılı içerisinde Türkiye’de özgür yazılım arenasında sesi çıkan
aktörlerin, özellikle sivil toplum oluşumları ile bağlantısız izleme ve
değerlendirme organlarının sayısının artacağını da tahmin ve temenni
ediyoruz. Pardus dahil olmak üzere mevcut aktörlerin tümünün icrada bulunan
ve çoğunun ticari faaliyet gösteren oluşumlar olduğunu söylersek, bu yeni
oyuncuların ne derece önemli olduğunu vurgulamış oluruz. Gerek kamu ve
gerekse sivil toplum alanında özgür yazılım ekosistemi ile ilişki içerisinde
olacak oluşumları merakla ve sabırsızlıkla bekliyoruz.