Kasım başında, yani altı aydan biraz önce Microsoft ile Novell bir Linux anlaşması imzalamıştı, anımsarsınız. Bendeniz de konu ile ilgili yorularımın başlığını da “Tilki Tavukla Evlenir, Kümese Taşınırlar” şeklinde Dana Gardner’dan araklamıştım. Son gelen haberler tilkinin kümese ısınmaya başladığı, hatta kimi piliçlerle flörtü hayli ileri götürdüğü yönünde.

Redmond ve New York’da aynı zamanlı yayınlanan bir basın duyurusuna göre Microsoft pek benzer bir anlaşmayı Xandros ile imzalamış. Xandros, bilindiği üzere müteveffa Corel Linux’un geliştirme takımını ve kullanıcı camiasını veraset yoluyla intikal etmiş, masaüstü yanında KOBİ sunucusu ve kurumsal sunucu pazarına da duhul etmiştir. Hayli güçlü ve kaliteli bir destek ekibi ve özellikle karışık bilişim ortamları için yönetim araçlarını ve çeşitli sahipli yazılımları da da içeren uygulama dizisi ile Linux dünyasının önemli ve ilginç aktörlerinden biridir. New York merkezli şirketin geliştirme ekibi Kanada’da Ottowa ve Hindistan’da Mumbay şehirlerinde ikamet ederler. Daha ayrıntılı künye burada.

Gelelim malum anlaşmaya: Beş ana başlıkta toplanıyor işbirliği konuları. Dördüncü maddeyi sona bırakalım, gerisi şöyle:

• Sistem yönetim araçlarının birlikte çalışabilirliği: İki tarafın mevcut sistem yönetim yazılımlarının daha iyi birlikte çalışabilirliği yönünde çeşitli çalışmalar. Xandros’un WS-Management protokolünü kendi sistem yönetimi uygulamalarına uyarlaması.
• Sunucu birlikte çalışabilirliği: Xandros’un bir dizi Micrososft sunucu iletişim protokolünü lisanslayarak Xandros sunucuların birlikte çalışabilirliğini artırması yönünde çalışmalar.
• Ofis belgesi uyumluluğu: Xandros’un, Open OfficeXML ve Open Document Format belgelerinin uyumluluğu konusunda Microsoft ve diğer firmalarla birlikte çalışması.
• Microsoft satış ve pazarlama desteği: Microsoft’un Xandros’un masaüstü ve sunucu sürümlerini tercih edilen Linux dağıtımları arasında alması. Xandros’un Microsoft Interop Vendor Alliance’a dahil olması.

O kadar da ciddi bir delik görünmüyor değil mi? Xandros çeşitli noktalarda tercihini özgür yazılımlar yerine sahipli yazılım firmalarından fikri mülkiyet transferi yönünde kullanıyor. Bir tercih… Xandros müşterileri ve mevcut ve gelecek Linux kullanıcıları bu tercih konusundaki fikirlerini belli edecekler önümüzdeki ay ve yıllarda.

Ama öyle bir dördüncü ana başlık var ki, zurna zırt diyor orada:

• Fikri mülkiyet güvencesi: Xandros müşterilerinin olası Microsoft fikri mülkiyet ihlalleri ile ilgili olarak dava edilmeyeceklerinin garanti edilmesi.

Haydaaa! Bu da ne olsa gerek? Neden? Ne karşılığında? Xandros bunun için para mı verecek Microsoft’a? Peşin mi, yoksa satışlardan komisyon şeklinde mi? Ne kadar? Yoksa asıl amaç başka mı? Linux ve özgür yazılımların Microsoft’un fikri mülkiyetine tecavüz ettiği şayiasını biraz daha yaymak ve Linux kullanıcılarını bir “Microsoft vergisi” tabi tutmak mı? Kümesten birkaç pilici daha ayartıp tavuklarla civcivleri kolayca mideye indirmek mi hedef?

Özgür yazılım cephesinde bu gelişmelere yanıt bir yanda GPL v3 ile geliyor. Yeni lisans ile bu tip fikri mülkiyet temelli şantajlar boşa çıkacak, böyle anlaşmalar ve para transferleri mümkün olamayacak. Ama ya hiç para el değiştirmezse? Ya Microsoft uygun gördüğü bazı dağıtımların müşterilerini patent koruması altına alıverirse? Ya bu anlaşmalar çok çok çok pahalı avukatlar tarafından GPL v3’ün etrafından dolanacak şekilde kaleme alınırlarsa?

O zaman iki yol kalıyor geriye: Bir koldan sevgili Linus Torvalds’ın yaptığı gibi “Kodu göster ya da sesini kes!” diyerek KoBeŞ’e (Korku-Belirsizlik-Şüphe, Fear-Uncertainty-Doubt=FUD çevirisi olarak 🙂 karşı koymak. Diğer yandan da akıllıca özgür yazılım iş modelleri ve yapıları kurmaya, değer katan yaklaşımlarla pazar payını büyütmeye devam ederek.

Çay partisini anımsatmama gerek var mı?