Bir arkadaşın web günlüğünde yazdığı bir yazıya açık bir yanıt olacak bu girdi. Serhat Ayan’ı sanırım 2007 yılından bu yana, Pardus’un basına tanıtımını yapma turlarımızdan başlayarak tanıyorum. Geçen zaman içinde seyrek de olsa görüştük, sonuncudan bu yana araya epey bir zaman girse de. Daha çok sosyal ağ aleminde karşılaştık. Serhat’in tknlj.com diye bir sitesi var, bir süredir buraya yazıyor. Kendine özgü bakış açısı, kenarda köşede kalmış önemli meselelere ışık tutması ve sıradışı çıkışları ile bilişim ve teknoloji dünyasında takip edilmesi gereken sitelerden biri. Neyse, Serhat geçenlerde 2014’te Bunları Çaldık  diye bir yazı yayımladı web günlüğünde. Serhat’in sözleri ile

Buradaki çalmaktan kasıt hırsızlıktır. Hırsızlık bizim ülke olarak çok yabancısı olduğumuz bir konu değildir. Bu yazı film ve dizi olarak 2014 yılında en çok korsan indirilen yayınları tanıtmaya yöneliktir.

Ben de kimi içeriği “korsan” indiriyorum, dolayısı ile alındım. Bu yaptığımın “hırsızlık” olduğunu da düşünmüyorum, dolayısı ile yanıt verme gereği hissettim.

Birkaç yıldır “hafifleme”ye taktım kafayı, fiziksel ortamlardan uzak durmaya, sayısal ve gittikçe daha fazla bulutta içerik edinmeye çalışıyorum. Kitaplar konusundaki durumumu ve sıkıntılarımı daha yeni yazdım; Türkiye’de e-kitabın makul bir geleceği olduğuna inancım hayli zayıf, buna karşın geleneksel / fiziksel kitabı terkettim. Yeni kitapları Amazon’dan ve idefixe’den alıyorum, Kindle Fire cihazımda okuyorum. 900 civarında CD’mi ve 200 civarında DVD’mi sayısal ortama geçirdim, ve fiziksel kopyalarını tutmuyorum artık. Müziklerimi Google Play Music’de tutuyorum, evdeki disk arşivime ek olarak. Yeni müzikleri MP3 olarak alıyorum, TTNet Müzik ve Turkcell Müzik üzerinden genelde. Yeni filmleri sayısal olarak almak mümkün olmadığından DVD olarak alıyor, sayısala aktarıyor (yalnız evdeki disk arşivimde, filmler için benzer bir bulut mecrası bulamadım henüz), sonra da DVD’den kurtuluyorum. TV dizileri için, özellikle klasiklerde (Friends, Seinfeld, Married with Children … gibi) de aynı yolu kullanıyorum. Özetle, belki çoğu korsan içerik kullanıcısından farklı olarak “yasal” yollardan erişebildiğim içeriği, bedelini ödeyerek (bu bedel konusu apayrı bir tartışma, bu yazıya konu değil) ediniyorum, ve yasanın gri bölgesinde kalmayı göze alarak mevcut korumasını kırarak özgürleştiriyor ve kişisel kullanımım için sayısal kopyasını çıkarıyorum.

Peki neden “çalmak” yolunu da seçiyorum? Anlatayım…

Tek sözcük: RTÜK

TV dizilerinin kimi (aklıma Game of Thrones geliyor mesela) Türkiye televizyonlarında da yayımlanıyor. Orada izleyebilirim. Ya da kimi dizilere digiturk Portal üzerinden erişebilirim. Ama bu yolu seçmiyorum, çalıyorum!

Çünkü RTÜK’ün saçmasapan kuralları nedeniyle, dünyanın hemen hiçbir yerinde görünmeyen bir şekilde, sansürlenerek yayımlanıyor bu diziler. Parasını vererek abone olduğum, hava dalgaları yoluyla halka açık şekilde yayımlanmayan kontrollü mecralarda bile bu böyle. Benim neyi görüp neyi görmeyeceğime birileri karar veriyor. Evet, 2015 yılında dahi böyle oluyor… Ben de bunu kabul etmiyorum, etmeyeceğim de! Dizinin yönetmeni tarafından (tamam, diziyi sipariş eden yabancı TV kanalının kimi kuralları vb ile sınırlanmış bir çerçevede) benim izlemem için oluşturulmuş görüntü ve sesleri yönetmenin oluşturduğu şekilde izlemek istiyorum ve bunun tek yolu (eğer dizinin DVD’si çıkmamış ise) çalmak!

VCR’ı Hatırlayan?

Yine TV dizileri için bir çalma nedeni: Arşiv oluşturmak. Bu dizi kamuya açık hava dalgalarına geçmiş bir kere, bunu izleyebildiğim gibi kişisel kullanım için kaydetmem son derece yasaya uygun bir iş. Video kayıt cihazlarının piyasaya çıktığı zamanlarda, onyıllar önce bu hakkım dünyanın pek çok ülkesinde, hem de mahkeme kararları ile, teslim edildi.

Artık VCR kalmadı. Evimdeki digiturk cihazı hem sahipli ve kapalı bir formatta (yani başka bir mecraya aktarmamı engelleyecek şekilde), hem de yalnızca sınırlı bir süre cihazımda kalacak şekilde kaydedebiliyor. Başka çarem yok, arşiv oluşturmak için çalıyorum. Pratiklik açısından bu içeriği “korsan” kaynaklardan indirmek ile başa çıkmak pek mümkün değil.

Her içerik de “korsan”da bulunmuyor, örneğin severek izlediğim Savaş Karakaş ve arkadaşlarının Sudaki İzler programı. Yapım ekibi ile bağlantıya geçmek ve arşivlerini sayısal olarak satın almayı (yalnızca kişisel kullanım için, bir iş planı yok, merak etmeyin 🙂 teklif etmek dahil her yolu denedim, ı-ıh olmadı… digiturk’teki düzensiz ve eksik arşivi kaydetmek tek çare kaldı. Mutsuzum 😦

Evet, takıntılı bir insanım, arşiv benim için önemli ve buna çare bulmak zor…

Urfa’daki Oxford

Bazı TV dizileri Türkiye’ye gelmiyor, ya da benim ilgilendiğim zaman penceresinde yayımlanmıyor. Örneğin Danimarka politik draması Borgen. Şimdi ben bu diziyi nereden bulup izleyeyim? Sene olmuş 2015, küresel ağlar var, diziden haberdarım, iyi olduğunu biliyorum. Ama izle(ye)miyorum… Neden? Ya da Stephen Hawking ile Brave New World, bilim ve teknolojinin eriştiği ufukları görmek için birebir. Onu da izle(ye)meyeceğim… Neden? Kusura bakmayın, ben bu dizileri “çalarım”. Çalmayayım isteniyorsa bana makul bir erişim yolu gösterilsin!

Filmler için de geçerli bu… The Blues Brothers mükemmel bir filmdir, müziği ile ve filmi ile. Bir zamanlar DVD’s bulunuyordu memlekette, ama baskısı tükendi. Artık yok… Ne yapayım? Ben “çalıyorum”, yeni baskısı çıkana kadar… Ya da ilk olarak digiturk’te bir kısmını izle(yebil)diğim Frequently Asked Questions About Time Travel. Aynı şekilde…

Ama bu yöntemi müzik için uygulamıyorum ha! Çünkü zaten beni idare eden bir koleksiyonum var; eksiklerimi de TTNet, Turkcell, … bir şekilde bulabiliyorum. En kötüsünden CD’sini alıp sayısallaştrmak DVD’ye göre çok daha mümkün… Daha yeni koca bir The Police külliyatı aldım. Mozaik’in Külliyat‘ı da çıktı, rahatladık 🙂 Ama mesela Çekirdek Sanat Evi Dinletileri tam serisi ya da bir kısmını bulsam, bakmam “çalarım”…

Rehabilitasyon Mümkün mü?

Evet, çalıyorum… Pişman mıyım? Hayır! Hatta e-kitabın imkansız hikayesinden biraz daha sıkılırsam kitapta da aynı yola girebileceğimi düşünüyorum… Orhan Pamuk’un Kafamda Bir Tuhaflık‘ını ya da Ümit Kıvanç’ın Pan-İslamcının Macera Kılavuzu‘nu niye okuyamıyorum ben yahu?!? Yıl 2015. E-kitap diye bişey var… Şimdi “kitapta da aynı şeyi yap, fiziksel olarak satın al, sonra sayısallaştır (=korsanını indir), kitabı da yok et” diyenler çıkacaktır mutlaka. Birincisi “korsan” e-kitapların yayınevinden çıkacak özgün e-kitap kalitesinde olacağı konusunda ciddi şüphelerim var (Türkçe e-kitaplar için bu şüphe hayli boş, ama olsun, prensip olarak böyle bir şüphem var). Daha önemlisi DVD’ler için çok manalı bir “DVD’yi yok etme” yolum var, aynı yol kitaplar için pek işlemeyecektir. Son olarak da yayınevlerinin e-kitaba uzak durmasının cezalandırılması gereken bir tutum olduğunu düşünüyorum ve eğer bir gün “korsan” e-kitaba yönelirsem yayınevlerini cezalandırmak için onlara bu içerik için para vermemeyi daha yerinde buluyorum.

Evdeki digiturk kutuma 65 TL civarında bi para veriyorum ayda, izlediğim şey yok denecek kadar az. Home TV (ki kızımla gözdemizdi) de şu anki saçmasalak haline geldikten sonra daha da azalacak. Bu kadar az bir servise bu kadar para vermeye ikna olmuş durumdayım. 6 ayda bir “yahu ben bunlara neden bu kadar para veriyorum?” deyip alternatif yolları gözden geçiriyorum ve her seferinde aboneliğe devam etme kararı veriyorum. Film ve TV yapımcıları da ilgilendiğim içeriğe erişmem için bir mecra oluştururlarsa benzer bir meblağı ve hatta makul bir düzeyde kaldığı sürece daha fazlasını vermeye hazırım. (“Hayır bir dizinin bir sezonuna 100 TL vermeye hazır değilim, genelde Amazon’dan 10 sezonu 50 $’a almayı tercih ediyorum”). Evet, Netflix, hulu vb şeyleri, ya da Google Play ya da Amazon hizmetlerin tarif ettiğimin farkındayım. Ve evet, Apple TV’nin buna yakın bir hizmet verdiğinden de haberdarım, ama Apple’ın iş yaklaşımı hoşuma gitmiyor ve eğer tek çıkar yol bu ise tercihim “çalmaya” devam etmek olacaktır. Ama şu ya da bu ya da o nedenle bu hizmetler Türkiye’de verilemiyorsa… Kusura bakmasın kimse, başka seçeneğimiz yok! (Ya da bu hizmetlere Türkiye’den erişmenin hileli yollarını bulup cari açığı artıracak şekilde devam edeceğim hayatıma)

Evet, geçen yazıdaki gibi Türkiye’nin sayısal dünyadan / sayısal ekonomiden kopuk bir memleket olması benim asıl derdim… Geri kalmışlık bu, neresinden bakarsanız bakın. Bir de bu açıdan bakın olaya 🙂