Uzunca bir süredir İngilizce yazılara ağırlık verdiğimi hicapla gözlüyorum, ve şöyle bomba gibi bir yazı patlatacak doğru dürüst bir şeyler çıkmasını bekleyip duruyordum. Dün akşam sevgili Görkem ile birlikte bir kaç saat özgür yazılım, üniversiteler, şirketler, donanım tanıma, destek planları, … üzerine çene çalma fırsatı bulduğumuz sevgili “yeni arkadaş”ım Damiano‘nun Bill Gates’in Homebrew Computer Club’a (“Ev Yapımı Bilgisayar Kulübü”) yazdığı açık mektuptan bahsetmesi tam da aradığım fırsat oldu!

Bundan neredeyse tam 31 yıl önce, 3 Şubat 1976’da sevgili Bill Gates HCC’ye bir açık mektup yazıyor ve Micro-Soft’un Genel Ortak’ı olarak HCC üyelerinin kendi yazılımlarını kopyalaması ve dağıtmasından duyduğu memnuniyetsizliği bildiriyor. Metin, sahipli yazılım çağının habercisi gibi; diğer yandan da bazı şeylerin 30 yıl boyunca nasıl değişmediğini de gösteriyor. Neler mi diyor Bill Gates, işte bir kaç alıntı:

Bu neden böyle? Çoğunuz hobicilerin çoğunluğunun yazılımları çaldığının farkında. Donanım için para vermelisiniz, ama yazılım paylaşılacak bir şeydir. Onun için çalışan insanların paralarını alıp almaması kimin umurunda?

Yaptığınız şey kaliteli yazılım geliştirilmesini engellemektir. Kim hiçbir şey karşılığında profesyonel iş yapabilir ki? Hangi hobici programlamaya 3 adam-yıl ayırıp hataları bulur, ürünü belgeler ve sonra da bedavaya dağıtır? Gerçek, bizim dışımızda kimsenin hobi yazılımına böyle çok para yatırmadığıdır.

Oy oy… Sağlam laflar değil mi? Öyle netekim…

Herhalde bu doküman yazılım karşılığında para ödenmesi, aksi davranışın bir nevi hırsızlık (=korsanlık) olduğu, bedavaya mama olmadığını açıkça kayda geçen ilk belgedir. Sahipli yazılım ve dolayısı ile kapalı kaynak kodu iş planı buradan çıkmış işte…

Öte yandan Bill Gates’in sorularına omuz silkip farklı bir yol izleyenler de olmuş. John Markoff’un What the Dormouse Said: How the 60s Counterculture Shaped the Personal Computer Industry (amazon.com’da burada) isimli kitabında anlattığı gibi. Radikal politika, pop, uyuşturucular ve yeni teknolojinin birbiriyle bağlantılı olduğunu iddia eden ve özgür yazılımın gelişmesini hippi kültürüne dayandıran ilginç bir kitap(mış) kendisi; ilk fırsatta edinip üzerinden geçeceğim. Şimdilik O’Reilly Research direktörü Roger Magoulas’ın e-postasından bir alıntı yapalım:

John Markoff’un kitabında uyuşturucu kullanımı ile orijinal kişisel bilgisayar hacker’ları arasında bir bağlantı kurduğunu biliyorum, ama ben farklı düşünüyorum. Belki de 60’ların karşıkültürü hiç bitmedi, yalnızca şimdiki teknoloji kültürünün mimlerinin kaynağı olmak üzere bir süre yeraltına girdi.

Benim düşüncem Web 2.0, kendin yap, açık kaynak, bloglar ve datanın yeni halüsinojenikler olduğu, tek farkları artık tümünün yasal olması.

Vay vay vay… Ne tezler. Bir zaman ayırıp iyi bir okuma yapmak şart oldu artık!

Not: Matematiğimin zayıflığı için kusura bakmayın. Ama en azından kimse uyarmadan 2007’den 1976’yı hatasız çıkarmayı becerebildim, ikinci denemede olsa bile 😛