İki gün önce Microsoft’un meşhur Vista işletim sistemi piyasaya çıktı, tabii ki müthiş pazarlama ve PR harekatı eşliğinde. Ulusal basınımızda altı çizilen, başlıklara çıkarılan bir veriye kafayı taktım: “… geliştirilmesi için 20 milyar $ harcanan …” Bu rakamı basınımız uydurmamıştır, Microsoft Türkiye servis ediyor doğal olarak. Ama biraz fazla değil mi? Hadi bir bakalım…

Ortalama MS geliştiricisinin aylık maliyeti 7.000 $ olsun, bir bu kadar da sair harcama (overhead) koyalım. Bir adam-yıl karşılığı 170.000 $ eder. 20 milyar $ demek 100.000 adam-yıl eşdeğeri demek oluyor. Sanırım MS’un 7.000 geliştiricisi var, tüm ürünleri için çalışan; hepsi Vista için çalışsa 14 yıl eder… Vay canına! Hadi hesabımız hatalı olsun, her bir geliştirici için iki maaş kadar da ISV, community, testing, … masrafı olsun; hala 50.000 adam-yıl. Karşılaştırma için Apollo projesinin (sonunda aya adam göndermişlerdi, hatırlıyorsunuz değil mi) maliyetinin 33 milyar $ (1972 doları) olduğunu eklemek istiyorum; herhalde 250-300 milyar $ anlamına geliyordur bugün.

Karşılaştırma için geçenlerde yayımlanan AB çalışmasındaki rakamları vereyim: 2.6.8 çekirdeği 900 milyon €, OpenOffice 500 milyon €, firefox 150 milyon €, gcc 330 milyon €, X 170 milyon €. Adam-ay için 6.000 € kullandıklarını düşünüp sair masrafları da eklersek bu set 5 milyar $ ediyor yaklaşık. Dikkat edin, işin içerisinde ofis paketi vs de var. Daha kaba bir tahmin olmakla birlikte tüm Debian deposu (20.000 paket sanırım) için 3 ve 12 milyar € gibi iki hesap yapılmış; ama ilki sadece kodlamayı içeriyor. Firmaların toplam katkısı olarak da 16.500 adam-yıl ve 1.2 milyar € diye rakamlar mevcut.

Özgür yazılım rakamları çok daha makul değil mi? İlginç bir şekilde organizasyonsuzluk temeline oturan geliştirme modeli hiyerarşik planlı yapıya göre çok daha etkin kod üretebiliyor. Hataların tespit edilme ve kapatılma hızına bakınca durum daha da özgür yazılım lehine dönüyor. CMMI falan yalan mı yoksa?

Şimdi “Yahu senin saydıkların zaten başarılı özgür yazılım projeleri; her bir başarılı proje için 10 tane ölü proje var; onları da hesaba katsana?” diyenler çıkacaktır. Doğru, ama bu ölü projelerin çok daha az kaynak tükettiği ve biraz da bu nedenle yaşamadıkları da bir gerçek. Evrim ve doğal seçim işliyor proje ekosisteminde. Sağdan saysan 50, soldan saysan 35. Sonuç MS aleyhine yine…

Tabi Vista’dan bahsederken yalnızca geliştirme masraflarını sayıyoruz; bir de pazarlama bütçesi var. Bir o kadar da ona koysak, oldu mu size 40 milyar $, oldu… Hadi diyelim önümüzdeki 10 yılda PC kullanacak herkes Vista kullansın, toplam kullanıcı sayısı da 1 milyar kişi olsun… Her kullanıcıdan bugün için 40 $ gelir elde etmek gerekli ki masrafı karşılasın, 10 yıla yayınca bu herhalde 60 $ eder; ki bu da Vista’nın en düşük sürümünün bedeli…Oy oy oyyy… Bir şeyler ters burada herhalde?!

Neyse, MS fanatiklerini rahatlatmak için %70 indirim yapalım. Bill Gates, San Jose Mercury News yazarı Dean Takhashi’ye Vista’yı geliştirmek için 6 milyar $ harcadıklarını söylemiş. Atlantik’i geçerken 6 oluvermiş 20, hayırlı olsun… “6 milyar $ için aynı hesapları yaptın mı” mı diyorsunuz, yahu onu da siz yapıverin kardeşim 😉